Zou elke dag wel een blog kunnen schrijven :|

De laatste dagen bij de school waren heel fijn maar tegelijkertijd ook moeilijk. Ik wist namelijk dat ik bijna gedag moest gaan zeggen – iets wat nog altijd geen talent van me is :p Ik voelde me gewoon zo ontzettend op m’n plek! Laura (uit Oostenrijk) was m’n nauwste collega, en ook buiten lesuren heb ik de meeste tijd met haar doorgebracht. Ze voelde gewoon echt als een soort zus aan, heel gek. Het leuke is dat ze in september in Nederland komt wonen; daar ben ik heel blij mee!!!! We hebben met z’n tweeën echt leuke lessen in elkaar gezet, al zeg ik het zelf :p We hebben de leerlingen echt vooruit zien gaan. Wat echter nog altijd een probleempje voor hen was, was het uitspreken van de ‘s’ op het einde van een woord...

Nadia: “He jumps into the sky.”
Leerlingen: “He jump into the sky.”
Nadia: “No. He jumpS into the sky.”
Leerlingen: “He jump into the sky.”
Nadia: “No. JumpS.”
Leerlingen: “Jumps!”
Nadia: “He jumps into the sky.”
Leerlingen: “He jump into the sky.”

Oh well :p Ik was altijd degene die dit deed want Lau had de moed ondertussen opgegeven, haha. Het gekke was dat de kids juist altijd ‘Lauras’ zeiden in plaats van Laura. It makes no sense, hahaha. Gedurende de pauzes speelden we meestal met de leerlingen. Heel soms mochten ze m’n camera lenen; dan maakten ze de leukste/grappigste foto’s (omdat ze veel lager aan de grond leven natuurlijk). Andere keren gingen we knikkeren, springtouwen of tekenen. En soms praatten Laura en ik er gewoon op los en lieten we de kids zichzelf vermaken. Gedurende één pauze zijn we naar de kapper gelopen, vijf minuten bij de school vandaan, omdat ik m’n lange lokken een beetje zat was. De kapper bleek de moeder van één van onze leerlingen (Taisokhim) te zijn. Ik moest de kapper aanmoedigen om haar schaar in m’n haar te zetten – ze wilde het eigenlijk gewoon niet korter knippen! Hier in Cambodja staat lang haar voor vruchtbaarheid hoorde ik een aantal dagen later, misschien heeft dat ermee te maken. Laura kon het niet aanzien, hahahaha! Ze was bang dat het totaal verpest zou worden. En uh, ik moet zeggen, het resultaat was inderdaad schrikbarend :p Deze vrouw heeft ongetwijfeld op een bepaalde dag gewoon besloten kapper te zijn. Er zat onder andere een verschil van negen centimeter tussen bepaalde delen van m’n linker en rechter kant. Gelukkig groeit haar weer aan ;-) Bij het afrekenen diende de tweede schok zich aan: de kapbeurt kostte 2,500 riel, wat dus serieus zo’n 0,60 EUR is. Ik gaf haar 4000 riel. Ze kon haar geluk niet op. Toen we die avond thuiskwamen hebben Madison en Laura – twee kunstzinnige, perfectionistische typetjes – m’n kapsel heel goed gefixt. Mijn rescue team :-) Het zag er echt veel en veel beter uit. Ik kan me trouwens nog goed herinneren dat die avond/nacht heel dodelijk was: de elektriciteit was uitgevallen door een storm en daardoor werkten onder andere de ventilators niet. Die nacht heb ik zowat liggen halluniceren omdat ik werkelijk ZO heet was. Een aantal van m’n collega’s hadden hetzelfde probleem ervaren. Wat was iedereen dankbaar toen de elektriciteit weer werkte.

Tsja, en toen brak de laatste dag toch echt aan. Na de ochtendklas was ik echt best wel een beetje verdrietig want Ly, één van m’n favorieten, was niet komen opdagen. Nu had ik niet gedag tegen hem kunnen zeggen :-( Nary was gelukkig wel komen opdagen voor de middagklas, daar was ik heel blij mee. Zowel de ochtend- als de middagklas waren hartstikke leuk. Als Laura aan het woord was nam ik mijn laatste foto’s van de leerlingen en de school. Tussen de middag- en avondklas in werd ik ineens aangenaam verrast :-) Ly stond op het voetbalveldje!!!! Mijn hart maakte een sprongetje. Hij leek het niet leuk te vinden dat ik de school ging verlaten, al zei hij er niets over. Voor heel veel leraren zal hij een heel irritant ventje zijn, maar ik denk (!!) dat ik op de juiste manier met hem om ben gegaan (lief maar streng, en consistent), en ik denk dat hij het daarom jammer vond dat ik wegging. Lau heeft ten slotte een foto van Nary, Ly en mij gemaakt. Die ga ik ongetwijfeld in vergrote versie in m’n kamer hangen zodra ik thuis ben. De avondklas was ook zo ontzettend leuk. Ze hadden een hart voor me in elkaar geknutseld en gaven me een zelfgemaakt armbandje. Daarnaast hadden ze allemaal ingrediënten meegenomen om spicy papaya salade te maken! Ik wist niet wat ik meemaakte. Wat een lieverds. Die (vrijdag)avond moest ik al gedag zeggen tegen m’n collega’s, aangezien ze allemaal gingen stappen. Ik vond het héél lastig om iedereen gedag te zeggen; m’n collega’s vonden het lastig om mij gedag te zeggen. Er zijn bij mij maar ook bij anderen wel wat tranen gevallen, haha. Maar, ik weet, aan alles komt een einde, en ik wilde niet te lang op één plek blijven rondhangen. Er valt nog zoveel meer te zien, te leren en te beleven. De hele ervaring is heel, heel speciaal geweest. Ik heb in relatief korte tijd heel veel mogen leren over de echte Cambodjaanse cultuur. Wisten jullie bijvoorbeeld dat iemand hier nooit een ander zal aanwijzen met de wijsvinger? Dat wordt als zeer onbeleefd beschouwd in dit land. Bovendien zal niemand ooit geld aangeven/aannemen met één hand: dat hoort met twee handen gedaan te worden. Ik denk dat veel toeristen deze gewoonten/manieren niet opmerken als ze Cambodja even snel doorreizen in twee weken. Ik ben echt heel dankbaar voor de tijd die ik bij de school heb mogen doorbrengen.

De volgende ochtend werd ik heel vroeg opgehaald door een tuktuk driver die bij mijn nieuwe avontuur hoorde: een 6-daagse yogacursus!! De bestemming bevond zich slechts 15 km bij de school vandaan, dus het was een korte rit. Hier had ik al MAANDEN naar uitgekeken. Het bleek waan-zin-nig te zijn. Het centrum bevond zich middenin de natuur. Ik was wederom weer he-le-maal op m’n plek. We werden warm ontvangen door Sean, de manager, en vier meiden, de yogadocenten. Al heel snel merkte ik dat de groep uit twee soorten mensen bestond: 1) de hippies, en 2) de gestreste westerlingen die zojuist binnen waren gevlogen. Nadat iedereen gesetteld was in de accommodaties (bamboehutten!) startte de lunch. Iedere maaltijd werd op dezelfde manier ingeluid: we moesten in een kring staan met onze ogen dicht, en vervolgens zou Joel (de eigenaar van de yogaschool; hij lijkt sprekend op God :p) iedere keer een kort verhaaltje/gedichtje uitspreken. Tot mijn grote vreugde bleken we alleen veganistisch eten te krijgen, en was alles lekker gezond. Dat was een verademing (!!) na al het eten dat ik de afgelopen weken heb gegeten (zie: vier eieren per dag?!!?!?). Hier kregen we bijvoorbeeld een kokossmoothie en groenten met scrambled tofu en sesamzaadjes als ontbijt. Yummie. De lunch bestond meestal uit lokale rijst met een tofu-, pinda- of bonencurry en salade. Het dinner was iedere avond compleet anders. Mijn ultieme favorieten waren de romige pompoensoep en de Aziatische aubergine met hummus. Niet iedereen was zo blij met de restricties wat het dieet betreft. Veel mensen zeurden al na één dag (!!) dat ze behoefte hadden aan vlees. Een aantal gestreste westerlingen had het bovendien moeilijk met het anti-koffiebeleid.

Het rooster was voor iedere dag hetzelfde: 7:00-8:30 yoga, 8:30-9:00 meditatie, 9:00-9:30 ontbijt, 13:00-13:30 lunch, 14:30-15:15 filosofisch gesprek met Joel (“Here and now is beyond time”, “We have to start living as simple as grass again”), 16:00-17:00 yoga, 18:00-19:00 meditatie, 19:00-19:30 dinner. In de tussentijd mocht je zelf bedenken wat je wilde doen. Zo was er een art room, een gym en een bibliotheek. Ook organiseerde Maike, een van de docenten, bijna iedere dag een work-out, en bleek Sean een professionele goochelaar geweest te zijn, zo geinig. Hij had de eerste avond een showtje weggegeven en gaf de vijfde dag een workshop genaamd ‘body language’. Daar had ik me voor opgegeven. Ik bleek heel veel al te weten vanwege m’n studie, maaaaar er waren ook zeker dingen die ik niet wist. Verder heb ik m’n vrije tijd besteed aan de meest bizarre massage die ik ooit heb mogen ontvangen. De massage werd gegeven door een blinde man. Gedurende het hele uur ervaarde ik eigenlijk voornamelijk pijn (o.a. vanwege m’n spierpijn :p), maar erná... voelde ik me... ZO raar. Achteraf bleek dat werkelijk iedereen die bij deze man vandaan kwam dit gevoel had ervaren. Iedereen voelde zich gewoon... high? Het gevoel duurde ongeveer een half uur. Heel bijzonder.

Wat betreft de meditatie: dat is nog altijd m’n ding niet :p Ik moest (!!) steeds tien minuten na het startsignaal m’n ogen al openen. Het kon gewoon niet anders. Het is me gewoon te saai. Ik vind het hele idee van ‘volledig in balans mediteren’ allemaal hartstikke leuk, maar... ik voel het gewoon niet :p Eén keer mochten we onze ogen openhouden, want de nieuwe yogazaal werd ingeaugureerd en daarom hadden we een vuur gemaakt. We mochten naar het vuur kijken :-) Kijk, dan lukt het ineens prima om een uur stil te zitten. Soms startten we de meditatieklas met ‘chanting’ – ik weet even niet hoe ik dit naar het Nederlands moet vertalen. Ik vond dit eigenlijk best wel cool om te doen. Je komt in een soort ‘flow’ met de hele groep. De allerlaatste avond deden we in plaats van een meditatieklas een dansklas. EEN DANSKLAS!!!! :D Wel een andere dansklas dan we gewend zijn. We moesten vanaf de grond, als een vlinder die uit haar cocon komt, heeeeel langzaam, dansend omhoog komen, onder begeleiding van rustige muziek en Joels stem. Het was heel speciaal, want het was volledig donker buiten dus niemand zag elkaar. We dansten echt voor onszelf. De muziek werd steeds feller en ik voelde dat iedereen om me heen steeds expressiever ging dansen. Na een aantal instrumentele songs kwam uiteindelijk ‘What goes around comes around’ van JT en dat was echt even m’n moment ;-) Heb sinds kort echt weer 100% zin om danslessen te gaan volgen als ik thuis ben. Dat gevoel was ik de laatste jaren een beetje kwijtgeraakt.

Ik had voor m’n gevoel echt wel een maand (of twee!) bij de yoga place kunnen blijven. Helaas was het na zes dagen over en werd ik ’s ochtends in Siem Reap afgezet. Hier pakte ik om 12:00 meteen de acht uur durende bus richting Phnom Penh, de hoofdstad van Cambodja. Ik merkte al snel aan mezelf dat ik het eigenlijk wel weer heerlijk vond om alleen ‘on the road’ te zijn. Om de één of andere reden had ik het gevoel de hele wereld aan te kunnen :p De rit verliep langzaam en hobbelig. Het schijnt dat er op deze weg regelmatig ongelukken gebeuren gedurende de nacht; daarom had ik er maar voor gekozen een dagbus te nemen. De bus moest constant wijken voor hele diepe kuilen – ik denk wel zo’n drie meter diep – in de weg. Deze waren meestal afgezet met verjaardagsvlaggetjes :p Op zich een heel gezellig gezicht, haha, maar veilig was het niet. In ieder geval, de buschauffeur had het goed gedaan, want ’s avonds kwamen we levend in Phnom Penh aan. Toen ik de bus uitkwam wachtte me daar een aangename verrassing: Alexa en Yaya, twee van m’n collega’s van de school, zaten voor m’n neus in een restaurantje te eten! Het was heel leuk om even bij te praten voordat ik de tuktuk pakte richting m’n hostel.

Eenmaal in het hostel aangekomen moest ik even wennen aan de ongekende luxe die me geboden werd: de kamer had Airconditioning, een Warme Douche, en een Dik Kussen. Bovendien bestond de badkamer uit drie aparte delen: een wastafel, een wc en een douche. Dit was ik niet meer gewend, aangezien deze drie vaak in een minuscuul hokje gecombineerd worden hier in Azië (Elisa weet daar alles van :p Indonesië!). Ik snap oprecht niet wat ze daar zo handig aan vinden. Alles wordt namelijk gewoon hartstikke nat. In ieder geval, ik kon m’n haar – na welgeteld 38 dagen – eindelijk weer eens met warm water wassen. Beter dan dit werd het even niet ;-) Ik moet wel toegeven, die nacht moest ik naar de receptie lopen om een extra deken te vragen. Ik had het koud met die airconditioning aan :p Ondertussen ben ik kennelijk gewoon zo gewend aan warmte gedurende de nacht.

Na een waanzinnig goede nachtrust ben ik mijn eerste dag in de stad gewoon een beetje gaan rondslenteren. Nadat ik mezelf voor ongeveer één kilometer door de walm van scooters gewurmd had, vond ik een kleine tempel dat op een bergje gebouwd was, ‘Wat Phnom’ genaamd. FYI: 'Wat' betekent 'tempel' en 'phnom' betekent 'berg'. Er is een héle grote rotonde omheen gebouwd. De phnom is heilig voor de bewoners van de stad. Binnen de tempel was het heel gemoedelijk; het voelde alsof ik weer even bij de yogacursus was in plaats van in een drukke stad. Op mijn weg naar huis kwam ik zowel een bioscoop als een lokale markt tegen. Bij de bioscoop schafte ik meteen een weekpas aan. Tot nu toe heb ik drie films gezien, waarvan ik tijdens twee films de hele zaal voor mezelf had. Het is zo’n bioscoop met bedden en kussens, best cool :p Ja, en wat je je bij de lokale markt moet voorstellen is eigenlijk gewoon één grote chaos aan voedselkraampjes en luidpratende mensen. Te midden van deze chaos liggen er altijd een aantal mensen te dommelen in hun hangmat; anderen schillen in stilte (op hun hurken, zoals je een Aziaat voor je ziet, ik tenminste :p) de groenten of het fruit dat ze willen verkopen. Het is een leuk gezicht.

Weten jullie nog dat ik in Battambang, een stad vlakbij Siem Reap, al kennisgemaakt had met de Khmer Rouge? Ik schreef in mijn vorige blog over de zogenaamde 'killing caves’. Hier in Phnom Penh staat het museum (Tol Slueng of S-12 genaamd) over die afschuwelijke tijd, en bovendien zijn er ‘killing fields’ te bezoeken. Samen met m’n roomie Sofia, uit Canada, heb ik mijn tweede dag in Phom Penh zowel het museum als de killing field Choeung Ek bezocht. Ik moet zeggen dat ik heel blij was dat ik niet alleen ben gegaan.

Ik zal de Khmer Rouge even kort toelichten. Zoals jullie waarschijnlijk wel weten had Amerika gedurende de Vietnamoorlog de intentie om de Viet Cong uit te roeien. Oost-Cambodja is, net zoals Vietnam en bepaalde delen van Laos, zwaar gebombardeerd. Deze pogingen zijn zeer onsuccesvol geweest: duizenden onschuldige, arme Cambodjaanse burgers raakten gewond, verloren hun huis, of overleden. Je kan je waarschijnlijk enigszins voorstellen dat deze mensen langzamerhand ‘anti-Amerikaans’ werden, en zich tegelijkertijd steeds meer aangetrokken voelden tot het communistische gedachtegoed. De communistische beweging in Cambodja noemde zichzelf de ‘Khmer Rouge’, en werd geleid door een man genaamd Pol Pot.

In 1975, toen de Vietnamoorlog nét afgelopen was, ging het mis in Cambodja. De Khmer Rouge nam het land over. Pol Pots volgelingen waren met name afkomstig van het platteland: onopgeleide mensen die het absoluut niet breed hadden en die door het Amerikaanse toedoen veel verloren hadden. Zij zagen (logischerwijs?) meer in de communistische visie dan de opgeleide mensen die in de stad woonden. Nu leek het Pol Pot een geniaal idee om het hele volk te laten werken op het platteland, om alle vormen van educatie af te schaffen, om het land te isoleren van de rest van de wereld, om alle ziekenhuizen (en andere gezondheidszorg) plat te gooien, en – het allerergste – om iedereen die hem niet zinde te martelen en dood te maken. Zo had hij het niet op mensen die connecties hadden met de voormalige overheid, mensen die afkomstig waren uit een ander land, mensen die een religie hadden (religie werd strikt verboden), en intellectuelen (mensen die niets wisten van agricultuur, mensen met een opleiding, en mensen die een bril droegen en/of een tweede taal spraken). Hoewel Pol Pot educatie onzin vond, had hij ironisch genoeg zelf in Frankrijk gestudeerd.

Al snel werd een heel groot deel van de bevolking naar het platteland gestuurd, waar zij zonder pauzes 14 uur achter elkaar moesten doorwerken. Ze kregen dagelijks slechts twee kommetjes waterige rijstepap te eten. Tegelijkertijd werden de intellectuelen, etc. opgepakt en in S-12 gevangen gehouden, wat toentertijd een geheime gevangenis was. Hier werd iedere vorm van bezitting afgenomen en werden zij gedwongen een verklaring af te leggen van de één of andere misdaad – misdaden waar zij overduidelijk niets mee te maken hadden gehad. Vanaf dat moment startten de martelingen. Vinger- en teennagels werden volledig getrokken, de tepels van vrouwen werden onderworpen aan giftige insectenbeten, lichamen werden urenlang ondersteboven gehangen zodat de zielen bewusteloos raakten, etc. Na een periode van constante marteling werd iedereen uiteindelijk naar een killing field getransporteerd, waar zij – vaak dezelfde dag nog – vermoord werden. In totaal zijn er 1,7 miljoen mensen (28% van de gehele bevolking) vermoord, ofwel door executie ofwel door uithongering op het land. Tegenwoordig is slechts 9% van de gehele bevolking ouder dan 55 jaar.

Het museum (S-12) was een hele nare plek. M’n energieniveau nam met de seconde af. Je kon gewoon vóelen dat er zich vreselijke dingen afgespeeld hadden. Voordat de Khmer Rouge zich hier had gevestigd, was het een school geweest. Op foto’s was te zien hoe de volgelingen van Pot Pot de gevangenen martelden door middel van bijvoorbeeld een klimrek. Echt afschuwelijk. Verder waren er minuscule hokjes te zien, waar de gevangenen zich muisstil moesten houden. Als ze zich niet aan de code hielden – niet zitten, niet drinken, niet plassen, etc. – werden ze gemarteld. Dit is toch te ziek voor woorden? Ook was er een ruimte waar zeven verhalen te lezen waren: de verhalen van de zeven overlevenden. Ik heb het met één hand op m’n mond en één hand op m’n hart staan lezen. Wat deze mensen hebben doorgemaakt is echt afschuwelijk.

De killing field had naar mijn mening gek genoeg helemaal geen nare sfeer. Er was namelijk zo goed als niets meer over van het ‘complex’: alles was neergehaald toen de Khmer Rouge nét was afgelopen. Alle bezoekers lopen hier in stilte rond, omdat je een koptelefoon met informatie krijgt bij de ingang. Dat was heel fijn, het luisteren bedoel ik, want na ons bezoek aan het museum had ik gewoonweg geen energie meer om teksten te lezen. Twee specifieke dingen pakten me wel heel, heel erg. De eerste was een boom waarin grote luidsprekers hingen: er werd gedurende de Khmer Rouge zowel overdag als ’s nachts keiharde traditionele muziek gespeeld. Het doel ervan was dat de buitenwereld niet kon horen wat er allemaal gaande was – de moorden dus. De slachtoffers werden niet vermoord met geweren, aangezien deze veel te duur waren. Ze werden ‘handmatig’ vermoord, door middel van een bijl, stalen stok, schoffel, etc. Pffff. Het tweede waar ik stil van werd, was de zogenaamde ‘killing tree’. Deze staat bekend als de boom waar baby’s tegenaan geslagen werden. Pol Pot was ervan overtuigd dat ook de ‘wortels van de maatschappij’ getrokken moesten worden. Wat een zieke kerel.

In 1979 kwam er een einde aan de macht van de Khmer Rouge. De Vietnamese strijdkrachten keerden zich met veel geweld tegen de beweging. Ze werden bijgestaan door Cambodjaanse tegenstanders van de Khmer Rouge, waarvan sommigen zelfs voormalige Khmer Rouge leden waren geweest. Ze wonnen. Het bizarre is dat de wereld jarenlang zo goed als niets wist van alles wat zich afspeelde in Cambodja. Alles werd extreem geheim houden. Alle arrestaties vonden bijvoorbeeld ’s nachts plaats, en journalisten werden heel tactisch naar plekken geleid waar zich geen soldaten e.d. bevonden. Het is een heel gek en verdrietig idee dat letterlijk iedere oude man/vrouw waarmee ik aan de praat raak de Khmer Rouge heeft doorgemaakt. Allemaal hebben ze hun eigen verhaal. Zo had één van de tuktuk drivers bij de school waar ik werkte een broer die aan de kant van de Khmer Rouge heeft gestaan/gevochten. Ik kan daar niet over oordelen. Sommige Khmer Rouge leden hebben zich namelijk bij deze beweging aangesloten omdat ze bang waren voor hun eigen leven – net zoals dat er mensen waren die zich om dezelfde reden aansloten bij de nazi’s – of omdat ze simpelweg onwetend waren en op zoek waren naar avontuur. Niet iedereen is open over zijn/haar verhaal hoor, en dat begrijp ik heel goed.

Wat ik een verschrikkelijk idee vind is dat er zich dus gewoon nog stééds van dit soort praktijken afspelen op de wereld. We leren helemaal niets van de geschiedenis. We zien van alles in het nieuws, neem alleen Syrië en Oekraïne al, maar eigenlijk doen we er helemaal NIETS aan met z’n allen. We zetten de televisie net zo makkelijk weer uit als dat we hem aangezet hebben, gewoon omdat we ZELF allemaal ons comfortabele leventje in onze perfect geregelde westerse wereld leven. Er is zonder twijfel nog veel meer narigheid aan de gang dan dat we te zien krijgen op televisie. Ik word er helemaal een beetje naar van als ik daar te lang over nadenk. Ik ga hier ongetwijfeld m’n job van maken.

Sorry, dat was een wat langere toelichting dan ik van tevoren dacht...

Oké, los van alle problemen op de wereld gaat het goed met me :-) Nou, dat is eigenlijk niet he-le-maal waar, want m’n lichaam is op het moment best wel een wrak. Ik heb een ontsteking die, zelfs na vijf antibioticakuren, maar niet weggaat. In Siem Reap was ik al vier keer naar de dokter geweest, maar niets leek aan te slaan. In overleg met m’n zorgverzekering moet ik nu minstens een week lang iedere avond naar het ziekenhuis om een half uur lang aan het infuus te liggen. Man man man :-( Het ziekenhuis heeft hele, hele andere standaarden dan wij in Nederland hebben. Zo heb ik al vier kakkerlakken betrapt, liggen er steeds behaarde kammen op de wastafels, zitten er bloedplekken in de lakens, en zo kan ik echt nog wel even doorgaan. Oja, ze nemen ook gewoon hun telefoon op en wassen vervolgens hun handen niet, terwijl ze bezig zijn met naalden en dat soort dingen. Oh well. De dokters en verplegers wilden me trouwens allemaal op Facebook toevoegen en eentje vroeg me zelfs mee uit eten en vroeg hoe ik het zou vinden om een Cambodjaanse lover te hebben. Hij doelde op zichzelf, haha. In principe zou ik het hartstikke leuk vinden om met een local de stad te verkennen, maar dit soort opmerkingen worden op den duur gewoon zo ontzettend irritant. Ik ga er dus maar niet op in. Iedereen in het ziekenhuis vindt het heel interessant om over de verschillen tussen de Nederlandse en Cambodjaanse cultuur te praten, echt heel leuk. Eentje kon maar NIET begrijpen dat ik alleen op reis ben gegaan (“We go at least five or six people!”) en een ander begreep niet dat mama me niet elke dag opbelt :p Gister vertelde één van de verplegers me trouwens dat een huwelijk hier nog altijd om geld draait. Als een meisje verliefd is op een arme jongen, maar een rijke(re) jongen is verliefd op háár, dan moet het meisje met de rijke(re) jongen trouwen van haar ouders ("No money, no honey"). Wat een verschil met Nederland, hè... Helaas heb ik er sinds drie dagen ook koorts, keelpijn en een zware verkoudheid bij gekregen. Zoals ik al zei, ik ben echt even een wrak.

Voordat ik me echt slecht ging voelen heb ik behoorlijk veel gedaan in Phnom Penh. Zo heb ik een night market bezocht, waar ik samen met twee Vietnamezen kokosijs als diner had gegeten :p Het ijs was gemaakt van kokoswater en melk, en getopt met pinda’s. Echt heel, heel erg lekker. Ik vind het best leuk om weer helemaal zelf te kunnen bepalen wat ik eet. Dat kon de afgelopen 5,5 weken namelijk niet. Ik heb een café gevonden waar de lekkerste amok ever te krijgen is. Amok is hét nationale gerecht van Cambodja, bestaande uit groente, vis, kokosmelk, chili’s, lemongrass en pinda’s. Ook zit er een turks cafeetje om de hoek, waar ik heb zitten smullen van falafel en hummus. Een ander restaurantje waar ik regelmatig te vinden ben heet Friends. Dit is een NGO die is opgericht om straatjeugd op te leiden en vervolgens te voorzien van een baan in het restaurant. De gerechten zijn een stuk duurder dan bij andere café’s, maar het is echt bij-zon-der lekker en bovendien is de locatie heel gezellig aangekleed. Mijn favoriet blijft de Indiase courgettesoep met yoghurt en mint. Oh, ik heb een winkeltje gevonden waar westerse yoghurt te koop is. Hallelujah! Dat maakte me echt blij want ik kan (nog steeds) geen noodles als ontbijt eten en ik ben die eindeloze omelet nu gewoon helemaal zat. Verder zijn de fruitkraampjes rijkelijk aanwezig in iedere straat. Allemaal verkopen ze m’n drie ultieme favorieten: mango (0,25 EUR per stuk), papaya (hebben we dit ook in Nederland? Ik weet het niet) en ananas (ik eet standaard een hele ananas per dag, hahahaha). Al het andere streetfood is lastig voor mij, omdat eigenlijk alles wel vlees bevat. De barman van m’n hostel is heel gezellig. Ik ga eigenlijk iedere dag wel even bij hem aan de bar zitten voor een praatje. Hij vroeg een keertje naar Nederlandse eetgewoonten. Ik legde hem uit dat de gemiddelde Nederlander niet drie keer per dag rijst eet, maar overdag meestal brood/salade/soep/yoghurt/etc. eet, en ’s avonds meestal aardappels met groenten en vlees/vis/eieren/tofu/etc. eet. Hij was van mening dat je maar dik werd van aardappels en eieren :p Hij zweerde, als echte Aziaat, toch echt bij witte rijst. Haha :-)

Een ander leuk uitje was m’n bezoek aan televisiestudio CTN, waar echte Pradal Serey wedstrijden opgenomen werden. Pradal Serey is de Cambodjaanse versie van kickboxen. Vlakbij m’n hostel was ik aan de praat geraakt met een vriendelijke tuktuk driver, en hij wist wel waar de studio te vinden was. Het was slechts 6 km rijden. Toen we aankwamen wist ik niet wat ik MEEMAAKTE!!!! Er stond kei- en keiharde traditionele muziek aan, dezelfde muziek die gespeeld wordt op bruiloften. Samen met Sawa, de tuktuk driver, nam ik plaats op de tribune. Er waren werkelijk nul andere buitenlanders te spotten. Al snel voelde ik hoe fanatiek iedereen om me heen was. Kort daarna begréép ik waarom dat zo was: er werd rijkelijk gewed ;-) De biljetten vlogen me om de oren. Sawa vertelde me op een bepaald moment dat iemand naast hem zojuist had gewed voor 30$. Voor Cambodjaanse begrippen is dat echt heel veel. Iedere kickboxer behoorde trouwens tot de lichtgewicht klasse :p Pradal Serey betekent gelukkig niet dat de tegenstander serieus verwond moet worden, ik heb geen druppel bloed gezien. Als er sprake was geweest van bloed was ik direct weggelopen. Want laten we realistisch blijven: dan is het gewoon geen sport meer :p Na twee uur gekeken te hebben bracht Sawa me weer terug naar m’n hostel. Dit was echt een coole ervaring.

Niet alles is cool. Op straat wordt er letterlijk – letterlijk – iedere tien seconden wel “Lady, tuktuk?” aan me gevraagd. Als ik nee schud of “No, thanks!” terugzeg, dient de volgende zich wel aan: “Lady, motorbike?”. Als ik weer “No” zeg, beginnen ze over morgen: “Lady, tomorrow? Where you wanna go?”. Het is best vermoeiend. En trouwens, je wordt ook gewoon genaaid door zo’n beetje iedere tuktuk driver die je tegenkomt. Zo begon er een tuktuk driver tegen me aan te praten toen ik (lopend) op weg was naar the Royal Palace. Voor het geval het nog niet bij je was doorgedrongen: lopen is een fenomeen dat ze niet kennen hier in Azië :p Ze begrijpen niet dat lopen enigszins plezierig kan zijn!?? In ieder geval, deze tuktuk driver vertelde me dat the Royal Palace over een half uur zou sluiten en dat ik bovendien ongepast gekleed was (ik had een lange rok en een t-shirt aan). Hij had wel iets anders voor me in petto: voor 15$ zou ie me naar “the best sights of Phnom Penh” brengen. Tss. M’n intuïtie zei al dat er helemaal niets van klopte, dus uiteindelijk liep ik gewoon door. En ja hoor, ik kwam gewoon binnen en ik had nog drie uur (!!) om alles kunnen te bekijken. In de eerste instantie raak ik toch wel echt geïrriteerd door dit soort lui. Ze liegen er gewoon op los. Aan de andere kant weet ik dat ze ook maar gewoon geld voor hun gezin bij elkaar willen/moeten schrapen. Het is lastig. Tsja, en echt, ik kan zowat overal aan wennen, BEHALVE aan de penetrante geur die zich in deze stad huishoudt. Ongekend. Echt jammer dat een geur niet te teleporteren valt, want ik zou de ervaring graag met jullie delen :p Soms vergeet ik m’n mondkapje mee te nemen en dan wil ik het liefste gewoon alleen nog maar uitademen; niet inademen. Helaas gaat dat een beetje moeilijk :-) Verder zie ik gewoon echt veel armoede. Zo worden +/- driejarige kinderen door hun ouders aangezet om alle plastic flesjes uit vuilnisbelten te vissen en vragen +/- vijfjarige kinderen op veel te grote slippers (maat 40?) me om geld. Het blijkt dat je eigenlijk geen geld aan kinderen moet geven. Hierdoor worden hun ouders namelijk alleen maar gestimuleerd om hun kinderen nog vaker de straat op te sturen.

En tóch, ondanks alle narigheden, heb ik de stad best wel een klein beetje in m’n hart gesloten. Ik zie bijvoorbeeld hoe een dochter haar oude vader iedere avond rond zessen rijst probeert te voeden; ik merk hoe zojuist gearriveerde toeristen panisch op hun bezittingen letten (Phnom Penh heeft best wel een slechte naam); ik merk hoe ontzettend behulpzaam en vrijgevig de stedelingen voor elkaar zijn; ik ervaar hoe de locals rond achten gezellig tezamen komen bij de Mekong (de grootste rivier van Cambodja); ik ruik de heerlijke gerechten die in de café’s klaargemaakt worden; ik zie hoe de tuktuk drivers zich met elkaar proberen te vermaken door middel van een potje kaarten; ik begrijp eindelijk hoe de stad omgaat met al het afval dat zich gedurende de dag ophoopt; ik zie hoeveel uren de streetfood houders per dag maken en toch altijd blijven lachen; ik zie hoe prachtig de (Franse) architectuur is als je je zicht richting de eerste en tweede etage van gebouwen keert. Ja, ik voel me als een vis in het water hier in Azië. Ondertussen stap ik nu zelfs heel soepeltjes een half metertje naar links of rechts als ik bijna aangereden word door een scooter ;-) Het klinkt best zweverig, maar ik voel me meer mezelf dan ooit tevoren. Trouwens, ik merk aan mezelf dat ik wat minder contact zoek met het thuisfront. Sorry daarvoor!!!!

Veel liefs!!!!!! Ik hou van jullie!!!!!